طراحی و روانسنجی پرسشنامه توانمندی شناختی سالمندان از تغییرات فردی

زمینه: با در نظر گرفتن روند رو به رشد جمعیت سالمندی و کاهش توانائی‌های جسمی، روانی و فراوانی بیشتر بیماری‌های مزمن در آنها، توجه به توانمندی آنها یک ضرورت محسوب می‌شود. لذا هدف از این مطالعه طراحی و روان‌سنجی پرسشنامه توانمندی شناختی سالمندان از تغییرات فردی می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه روش‌شناسی، 294 سالمند 60 تا 70 سال به روش نمونه‌گیری آسان در شهر بوشهر وارد مطالعه شدند. جهت طراحی پرسشنامه از روش والتز 2010 استفاده شد. بر اساس بررسی هدفمند متون، مدارک و مستندات موجود پیرامون توانمندی سالمندان، نسخه اولیه پرسشنامه با 42 گویه طراحی شد. پس از تأیید اعتبار صوری توسط مشارکت کنندگان، روایی محتوی پرسشنامه توسط 10 نفر از متخصصین دانشگاه و روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی انجام گردید. پایایی درونی پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و پایایی بیرونی پرسشنامه با استفاده از آزمون بازآزمایی تعیین گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS ویرایش 18 استفاده شد. یافته‌ها: نسخه اول پرسشنامه توانمندی شناختی سالمندان از تغییرات فردی با 42 گویه طراحی گردید. در فرایند روان‌سنجی پرسشنامه طی انجام روایی محتوی هیچ گویه‌ای حذف نگردید. پرسشنامه با شاخص روایی محتوایی 0/95 و نسبت روایی محتوایی0/82 از روایی محتوای مطلوبی برخوردار است. بر اساس تحلیل عامل اکتشافی تعداد گویه‌های پرسشنامه به 32 گویه تقلیل یافت و ابعاد توانمندی در 8 عامل شامل توان جسمی، احترام به خود، معنویت، تعهد، عملکرد نقش، موقعیت شناسی، خودمدیریتی و خود ارزیابی با توان پیش‌بینی 75/787درصد حاصل گردید. ابعاد پرسشنامه با آلفای کرونباخ 0/84-0/62 و ثبات بیرونی با ضریب همبستگی 0/96 از پایایی مطلوبی برخوردار بود. نتیجه‌گیری: با توجه به روایی و پایایی مطلوب پرسشنامه توانمندی شناختی سالمندان بکارگیری آن در مراکز آموزشی، درمانی و مراکز توانبخشی جهت ارزیابی سطح توانمندی سالمندان به منظور بررسی میزان نیازمندی و ارائه خدمات بهینه به آنان توصیه می‌شود.